آثار ونتایج نهضت عاشورا

آثار و نتایج نهضت عاشورا

شهادت مظلومانه سید الشهدا و یارانش در کربلا، تاثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشت‏ و خونی تازه در رگهای جامعه اسلامی دواند و جو نامطلوب را شکست و امتدادهای آن‏ حماسه، در طول تاریخ، جاودانه ماند.حتی در همان سفر اسارت اهل بیت نیز تاثیرات ‏سیاسی این حادثه در اندیشه‏ های مردم آشکار شد.گروهی از اسرا را که به شام می ‏بردند، چون به تکریت رسیدند، مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر کشته ‏شدن حسین‏ «ع‏»، ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند.به شهر «لینا» نیز رسیدند.مردم آنجا همگی گرد آمدند و بر حسین و دودمانش سلام و درود فرستادند وامویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند.چون خبر یافتند که مردم‏ «جهینه‏» هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند.به قلعه‏ «کفر طاب‏» رفتند، به آنجا نیز راهشان ندادند.به حمس که وارد شدند، مردم تظاهرات کردند و شعار دادند: «اکفرا بعدایمان و ضلالا بعد هدی؟» و با آنان درگیر شدند و تعدادی را کشتند. برخی از تاثیرات‏ حماسه عاشورا از این قرار است:
-1 قطع نفوذ دینی بنی امیه بر افکار مردم‏
-2 احساس گناه و شرمساری در جامعه، بخاطر یاری نکردن حق و کوتاهی درادای تکلیف
‏3- فرو ریختن ترسها و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم
‏4- رسوایی یزیدیان و حزب حاکم اموی
‏5- بیداری روح مبارزه در مردم
‏6- تقویت و رشد انگیزه‏های مبارزاتی انقلابیون
‏7- پدید آمدن مکتب جدید اخلاقی و انسانی (ارزشهای نوین عاشورایی و حسینی(
-8 پدید آمدن انقلابهای متعدد با الهام از حماسه کربلا
-9 الهام بخشی عاشورا به همه نهضتهای رهایی بخش و حرکتهای انقلابی تاریخ
‏10- تبدیل شدن‏ «کربلا» به دانشگاه عشق و ایمان و جهاد و شهادت، برای نسلهای ‏انقلابی شیعه
‏11- به وجود آمدن پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغی و سازندگی در طول ‏تاریخ، بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا «ع‏»
از نهضتهای شیعی پس از عاشورا، می‏توان‏ «انقلاب توابین‏»، «انقلاب مدینه‏»، «قیام‏مختار»، «قیام زید»، و... حرکتهای دیگر را نام برد.برای توضیح بیشتر، به مدخل خاص ‏هر یک از این نهضتها در همین مجموعه مراجعه شود.تاثیر حماسه عاشورا را درانقلابهای بزرگی که در طول تاریخ، بر ضد ستم انجام گرفته، چه در عراق و ایران و چه در کشورهای دیگر، نباید از یاد برد. «فرهنگ شهادت‏» و انگیزه جهاد و جانبازی که درانقلاب اسلامی ایران و هشت ‏سال دفاع مقدس در جبهه‏ها جلوه ‏گر بود، گوشه‏ای از این ‏تاثیر پذیری است.شعار «نهضت ما حسینیه، رهبر ما خمینیه‏» که در مبارزات ملت مسلمان ‏ایران بر ضد طاغوت طنین افکن بود و نیز شور حسینی جبهه‏های رزم ایران، گواه روشن‏ تاثیر گذاری کربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.یکی از نویسندگان محقق، نتایج نهضت کربلا را عبارت می‏داند از:
-1 پیروزی مساله اسلام و حفظ آن از نابودی.
‏2- هزیمت امویان از عرصه فکری مسلمین.
‏3- شناخت اهل بیت بعنوان نمونه‏های پیشوایی امت.
‏4- تمرکز شیعه از بعد اعتقادی بر محور امامت.
‏5- وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه.
‏6- ایجاد حس اجتماعی در مردم.
‏7- شکوفایی موهبتهای ادبی و پدید آمدن ادبیات عاشورایی.
-8 منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسیله آگاهانیدن مردم.
‏9- تداوم انقلاب بصورت زمینه سازی نهضتهای پس از عاشورا
حادثه کربلا، گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد، چه به ‏صورت فردی که روحهای بزرگ را به عصیان و افشاگری واداشت، و چه به شکل ‏مبارزه‏های گروهی و قیامهای عمومی در شهری خاص یا منطقه‏ای وسیع.

خون او تفسیر این اسرار کرد
ملت‏ خوابیده را بیدار کرد

پی نوشتها :
[1] عاشورا فی الادب العاملی المعاصر، ص 54 به نقل از منتخب طریحی و مقتل ابی مخنف.
[2] برای تفصیل آن ر.ک: «حیاة الامام الحسین‏»، باقر شریف القرشی، ج 3، ص 436، (معطیات الثورة(
[3] در این زمینه‏ها ر.ک: «الانتفاضات الشیعیه‏»، هاشم معروف الحسنی، «امامان و جنبشهای مکتبی‏»، محمد تقی ‏مدرسی.
[4] کلیات اقبال لاهوری، ص 75.